Welcome to Ms Psyche Blog!

In “Ms Psyche Blog” you will find various posts regarding the function of our psychism in different life aspects. Enjoy the “trip” and feel free to leave your comments or contact me.

Greetings,

Fani Traikou

Psychologist (MSc), Narrative Psychotherapist, Mindfulness & Film Coach

Αποτινάσσοντας την επιβεβλημένη θετικότητα των Χριστουγέννων

Το άρθρο δημοσιεύτηκε πρώτη φορά στο psychologynow.gr

Συχνά όταν πλησιάζουν εορταστικές περίοδοι (Χριστούγεννα, Πάσχα κλπ.) ρωτάω τους ανθρώπους που έρχονται για συνεδρίες, πώς θέλουν να γιορτάσουν και τι σημαίνουν οι επερχόμενες γιορτές για τους ίδιους. Είμαι τυχερή γιατί μέσα στα χρόνια έχω λάβει πολλές και διαφορετικές – μα πολύ διαφωτιστικές – απαντήσεις για το τι μπορεί να σημαίνουν οι γιορτές για τον καθένα από εμάς.

Ας παραδεχτούμε πως στον δυτικό κόσμο ειδικά η περίοδος των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς είναι μια περίοδος που – με βάση τις κυρίαρχες ιδέες των τελευταίων δεκαετιών τουλάχιστον – γιορτάζουμε την αγάπη, την οικογενειακή χαρά και τη σπιτική θαλπωρή με φόντο – ιδανικά – ένα γραφικό χειμωνιάτικο τοπίο που θα μας υπενθυμίζει πόσο τυχεροί και ασφαλείς είμαστε που βρισκόμαστε μες στο όμορφο σπιτικό μας. Τι γίνεται όμως όταν όλο και περισσότεροι άνθρωποι αντιδρούν σε αυτό το επιβεβλημένο αφήγημα του “Αυτά είναι τα Χριστούγεννα κι έτσι πρέπει να τα βιώνουμε” και θέλουν με κάποιο τρόπο να χωρέσουν κι άλλες λιγότερο μελιστάλαχτες αφηγήσεις στην καθολικά επιβεβλημένη γιορτινή φαντασίωση;

Σε αυτό το άρθρο θα προσπαθήσω όσο καλύτερα μπορώ να σας πω γιατί τα Χριστούγεννα (όπως και όλες τις υπόλοιπες εορταστικές περιστάσεις) πρέπει ο καθένας να τα γιορτάζει όπως θέλει κι ενίοτε να μην τα γιορτάζει και καθόλου, αν αυτό επιθυμεί!

Διήγημα: “Οικογενειακά Χριστούγεννα”

Η Μάρω άφησε το αχνιστό τσάι μπροστά στη συνάδελφό της. “Να είσαι καλά”, της είπε η Σμαράγδα. Με προσοχή έπιασε το χερούλι της καυτής κούπας και την έφερε μπροστά στη μύτη της για να μυρίσει τα ευεργετικά βότανα. Για δυο-τρία δευτερόλεπτα έκλεισε τα μάτια της και εισέπνευσε.

“Μοσχοβολάει, ε;” ρώτησε χαμογελώντας η Μάρω ενώ ήπιε μια μικρή γουλιά από τον δικό της καφέ που κόντευε να τελειώσει. Η Σμαράγδα άνοιξε τα μάτια κι εξέπνευσε “Μυρίζει Χριστούγεννα! Μόνο η κανέλα του λείπει!”.

Η Μάρω χαμήλωσε αυθόρμητα το βλέμμα της συνειδητοποιώντας πως ξαφνικά την κυρίευσε αμηχανία. “Δεν είναι ακόμα Χριστούγεννα” αρκέστηκε να πει. Η Σμαράγδα παραξενεύτηκε με τη φράση που άκουσε. Γιατί η Μάρω να θελήσει να διευκρινίσει κάτι τέτοιο; Σάμπως δεν ήξεραν και οι δύο τι μέρα ήταν σήμερα και πότε ήταν Χριστούγεννα;! Πριν προλάβει να συνεχίσει την κουβέντα, χτύπησε το τηλέφωνο του γραφείου της κι απάντησε με ένα σιγανό “Παρακαλώ”.

Επαναπατρισμός: Αληθινές Ιστορίες (Βίντεο)

Στις 24 Νοεμβρίου 2023 είχα τη μεγάλη χαρά να συμμετάσχω με μια online παρουσίαση στο πρώτο #GreekHubFest των #SuperGreeks και να μιλήσω για αληθινές ιστορίες επαναπατρισθέντων. Βιντεοσκόπησα αυτή την παρουσίαση και ανυπομονώ να ακούσω σχόλια σας! Ευχαριστώ όσους και όσες μου είπαν προσωπικές ιστορίες τους και με βοήθησαν στο να ετοιμάσω αυτή την παρουσίαση! Ευχαριστώ το κοινό εκείνης της βραδιάς που συμμετείχε διαδικτυακά! Ευχαριστώ τους Super Greeks για τη φιλοξενία!

Επίσημη Ιστοσελίδα Super Greeks: https://supergreeks.eu/

Πληροφορίες για το Greek Hub Fest: https://supergreeks.eu/greek-hub-fest…

Επίσημη Ιστοσελίδα του Greek Hub Fest: https://greekhubfest.com/

Επικοινωνήστε μαζί μου: https://harmoniamentalhealthcare.com

Facebook:   / harmonia.mental.health.care.fani.traikou  

Instagram:   / harmonia_mental_health_care  Harmonia Mental Health Care by Fani Traikou

Επαναπατρισμός: Αληθινές ιστορίες

Μαζί με τους SuperGreeks ετοιμαζόμαστε για το Greekhubfest – Γνώση, εμπειρία, διάδραση: Η Ελλάδα λάμπει στην Ευρώπη και την online παρουσίαση μου στις 24 Νοεμβρίου με τίτλο “Επαναπατρισμός: Αληθινές Ιστορίες”. Σας περιμένουμε όλους και όλες να μοιραστούμε χρήσιμες πληροφορίες και όμορφες στιγμές!

Η ανακοίνωση αναφορικά με τη συμμετοχή μου:

#GreekHubFest2023

Την 5η μέρα του φεστιβάλ μας θα έχουμε στις 21:00 webinar με την Fani Traikou από το Harmonia Mental Health Care για τον επαναπατρισμό !

Η παρουσίαση θα βασίζεται σε αληθινές ιστορίες Ελλήνων που τα τελευταία χρόνια γύρισαν πίσω στην Ελλάδα μετά την παραμονή τους για κάποιο διάστημα στο εξωτερικό.

Κράτησε τη θέση σου για να είσαι μαζί μας την 5η μέρα του Greekhubfest – Γνώση, εμπειρία, διάδραση: Η Ελλάδα λάμπει στην Ευρώπη καθώς εμβαθύνουμε στις εγκάρδιες ιστορίες των Ελλήνων που έκαναν το ταξίδι πίσω στις ρίζες τους.

Μη χάσετε αυτήν την εμπλουτιστική συνεδρία με τη ψυχολόγο, Φανή Τράικου ! Κάντε κλικ στους παρακάτω συνδέσμους @followers για να κρατήσετε τη θέση σας: https://www.eventbrite.co.uk/…/greekubfest-tickets… ή bit.ly/3tG1hDS

[Για τη Φανή Τράικου]:

Ονομάζομαι Φανή Τράικου. Είμαι ψυχολόγος (MSc), Αφηγηματική θεραπεύτρια και Mindfulness coach. Γεννήθηκα στη Θεσσαλονίκη και έζησα εκεί τα πρώτα 24 χρόνια της ζωής μου. Κατόπιν ήρθα στο Μάαστριχτ της Ολλανδίας για μεταπτυχιακές σπουδές, ενώ μετά το πέρας αυτών εγκαταστάθηκα στο Ρότερνταμ όπου ζω τα τελευταία 10 χρόνια. Από το 2015 μέσω της εταιρείας “Harmonia Mental Health Care” προσφέρω διαδικτυακές συνεδρίες σε Έλληνες expats καθώς και σε expats διαφόρων εθνικοτήτων που ζουν τόσο στην Ολλανδία όσο και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Μ’ αρέσει να θεωρώ τον εαυτό μου ολίγον digital nomad αφού προσπαθώ να μοιράζω αρκετά τον χρόνο μου μεταξύ Ελλάδας και Ολλανδίας, ενώ παράλληλα δουλεύω κι από οπουδήποτε αλλού κι αν βρίσκομαι, φτάνει να έχω σύμμαχο το καλό σήμα ίντερνετ!

Πέρα από της συνεδρίες ψυχοθεραπείας έχω ακόμα πολλές άλλες κοινωνικές και καλλιτεχνικές ασχολίες κι ενδιαφέροντα, ενώ προσπαθώ να συμμετέχω ενεργά στη διοργάνωση πολιτιστικών δράσεων οι οποίες στόχο έχουν να φέρουν τον απόδημο ελληνισμό της Ολλανδίας πιο κοντά!

#GreekHubFest2023

Εισιτήρια: https://www.more.com/nl/tickets/happenings/greekhubfest/?lang=nl-NL

Μια Ελληνίδα ψυχολόγος στο Ρότερνταμ: Νέα σειρά βίντεος

Μες στον Οκτώβριο ανέβασα στο κανάλι μου στο YouTube 2 νέα βίντεος στα οποία μιλάω για το πώς εργάζομαι ως ψυχολόγος στην Ολλανδία κάνοντας παράλληλα διαδικτυακές συνεδρίες με ανθρώπους σε πολλές διαφορετικές χώρες, καθώς και το πώς μπορεί να ξεκινήσει κάποιος από το μηδέν και να φτιάξει τη δική του δουλειά.

Βίντεο: Μια Ελληνίδα Ψυχολόγος στο Ρότερνταμ – Μέρος 1ο

Σε αυτό το βίντεο μεταξύ άλλων απαντώ στις ερωτήσεις:

– Σε ποιες γλώσσες κάνω συνεδρίες;

– Διαδικτυακές ή διά ζώσης συνεδρίες και γιατί;

– Ένας μετανάστης ψυχολόγος καταλαβαίνει καλύτερα τους μετανάστες;

Βίντεο: Μια Ελληνίδα ψυχολόγος στο Ρότερνταμ – Μέρος 2ο

Σε αυτό το βίντεο μεταξύ άλλων απαντώ στις ερωτήσεις:

– Πώς ξεκινάς τη δική σου δουλειά στην Ολλανδία;

– Πώς χτίζει ένας ελεύθερος επαγγελματίας τη φήμη του στο εξωτερικό;

– Πώς μπορώ να προωθήσω τη δουλειά μου ως ελεύθερος επαγγελματίας;

– Τι κάνω όταν νιώθω ότι κάτι δεν είναι για μένα;

***

Θα χαρώ να διαβάσω σχόλια και να λάβω ανατροφοδότηση για τα παραπάνω βίντεος! Και πού ξέρετε; Μπορεί μια μέρα να υπάρξει και τρίτο μέρος! 🙂

“Τρέξε να σωθείς, η ζωή σε καλεί” του Boris Cyrulnik

Μια ιδιαίτερη αυτοβιογραφία ενός Γαλλοεβραίου νευροψυχιάτρου ο οποίος σε παιδική ηλικία επιβίωσε από το Ολοκαύτωμα και τέσσερις δεκαετίες μετά βρίσκει τη δύναμη και νιώθει την ανάγκη και τη θέληση να πει την ιστορία του, η οποία – όπως οι ζωές όλων μας – είναι πολυ-ιστορημένη, πολυσύνθετη, περίεργη και ενδιαφέρουσα.

Με φόντο τις διώξεις των Εβραίων κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, ο Boris Cyrulnik πήγαινει πίσω -μπρος στη ζωή του, πότε θυμάται τον εαυτό του παιδί και πότε ως έφηβο ή ενήλικα και προσπαθεί μέσα από flashbacks αλλά και πλέον διασταυρωμένα γεγονότα να μιλήσει για την ιστορία του, όχι όμως για να κάνει μια απλή “δημοσιογραφική” καταγραφή όπως θα υπέθετε κανείς, αλλά για να δώσει τη δική του ερμηνεία, σκοπιά και άποψη για συλλογικά βιώματα, ελπίζοντας να βοηθήσει τον όποιον άνθρωπο μπορεί να βοηθηθεί μέσα από όσα διαβάζει.

Η συνέντευξη μου στους SuperGreeks: SuperTalks με τη Φανή Τράικου και το “Harmonia Mental Health Care”

Το άρθρο δημοσιεύτηκε πρώτη φορά στο supergreeks.eu

Οι #SuperGreeks φιλοξενούν ακόμη ένα από τα #SUPERTalks, στα οποία μας δίνεται η μοναδική ευκαιρία να συζητήσουμε με επαγγελματίες και να μοιραστούν μαζί μας τα δικά τους “μυστικά επιτυχίας”. Επιπλέον, κάθε επαγγελματίας από το #SuperGreeks έχει εξειδικευμένες γνώσεις σε ένα αντικείμενο, που μπορούν στ’ αλήθεια να αποδειχτούν χρυσός!

Εμείς προσκαλούμε τους ειδικούς, αυτοί μας απαντάνε και μας δίνουν εφόδια για όλους μας.

Σήμερα, προσκεκλημένη μας είναι η Φανή Τράικου όπου συζητάμε για το “Harmonia Mental Health Care” , τον ρόλο του ψυχολόγου, την ψυχολογία μας και τη συνεισφορά του ψυχολόγου σε αυτήν, την Ελλάδα και την Ολλανδία, την ψυχοθεραπεία και άλλα πολλά περισσότερα.

Μερικές προσωπικές αλήθειες για την ψυχοθεραπεία από μία ψυχολόγο

Το άρθρο δημοσιεύτηκε πρώτη φορά στο psychologynow.gr

Όσο η ψυχοθεραπεία γίνεται μια πιο mainstream διαδικασία (ας μου επιτραπεί η έκφραση), την οποία επιλέγουν καθημερινά όλο και περισσότεροι άνθρωποι προκειμένου να συζητήσουν για ζητήματα που ενίοτε τους δυσκολεύουν ή τους ενδιαφέρουν πολύ, τόσο αναπόφευκτα αυξάνονται και οι προκαταλήψεις, γνώμες, ιδέες, υποθέσεις για το τι συμβαίνει και τι ισχύει κατά την ψυχοθεραπευτική διαδικασία αλλά και για το ποιες θα έπρεπε να είναι οι προσδοκίες μας ή η συμπεριφορά μας και η στάση μας στη σχέση μας με τον/την ψυχοθεραπευτή/τρια μας.

8 λέξεις που έμαθα καλύτερα μες το 2020 (και θέλω να τις θυμάμαι και μες το 2021!)

Το άρθρο δημοσιεύτηκε πρώτη φορά στο psychologynow.gr

Μπορώ να πω με αρκετά μεγάλη σιγουριά πως το 2020 ήταν η πιο περίεργη και διαφορετική και μοναδική στο είδος της χρονιά, τουλάχιστον με βάση όσα έχει ζήσει η δική μου γενιά. Διανύοντας πλέον το 33ο έτος της ζωής μου συνειδητοποιώ πως σαν τη χρονιά που ζήσαμε δε μπορώ να θυμηθώ τα τελευταία 30 τόσα χρόνια τίποτε αντίστοιχο, σε παγκόσμια κλίμακα.

Δεν είναι τυχαίο που εδώ και μήνες – είτε στα αστεία, είτε στα σοβαρά – πολλοί ζητούσαν να περάσει ο καιρός και να φύγει το 2020. Πιθανότατα το έτος που μας αποχαιρέτησε θα γραφτεί στην ανθρώπινη ιστορία ως μια πολύ δύσκολη χρονιά, ενώ ίσως μερικοί για τους δικούς τους λόγους επιθυμούν να την ξεχάσουν σαν να μην υπήρξε ποτέ.

Έχουν γραφτεί κατά καιρούς πολλά άρθρα για την – συνειδητή ή ασυνείδητη – προσδοκία που κατακλύζει τους περισσότερους από εμάς κάθε παραμονή Πρωτοχρονιάς, η οποία εκφράζεται ως ευχή “Ας είναι η επόμενη χρονιά καλύτερη απ’ αυτή που φεύγει”. Είναι ίσως μια ανάγκη του μέσου ανθρώπου να πιστέψει πως τα άσχημα και τα δύσκολα πέρασαν (ειδικά αν κάποιοι έχουν να θυμούνται πολλές, έντονες προκλήσεις κατά τη διάρκεια της χρονιάς που φεύγει) και τα όμορφα και τα ευχάριστα είναι πια μπροστά και μας περιμένουν!

Προσωπικά, εδώ και χρόνια έχω πάψει να χωρίζω τις χρονιές σε “καλές” και “κακές”, ίσως γιατί με την πάροδο του χρόνου διαπίστωσα πως όλες οι οριζόμενες χρονικές περίοδοι (ένα έτος, ένας μήνας κλπ.), αλλά και όλες οι καταστάσεις αν μπορούσαν να “κριθούν”, λογικά θα έπαιρναν ταυτόχρονα θετικό και αρνητικό πρόσημο. Θεωρώ πως το πρόσημο σε κάθε περίσταση της ζωής είναι διπλό, είτε έχουμε την ικανότητα να το αντιληφθούμε άμεσα, είτε έμμεσα. Ίσως το συνειδητοποιήσουμε σε μια πιο κατάλληλη για εμάς, μελλοντική στιγμή.

Έτσι το 2020 έφυγε κι ενώ ήταν αδιαμφισβήτητα μια δύσκολη κι απαιτητική χρονιά τόσο για ‘μένα όπως και για την πλειονότητα των ανθρώπων, παράλληλα αναγνωρίζω πως μου άφησε και κάποια “δώρα” που υπό άλλες συνθήκες θα τα είχα παραλάβει είτε καθυστερημένα ή ενδεχομένως θα τα είχα σε άλλη συσκευασία και μορφή ή μπορεί ακόμη να μην τα είχα λάβει και καθόλου.

Έτσι κόντρα στην ιδέα του “ας φύγει αυτό το έτος, για να έρθει το νέο καλύτερο”, την οποία παρ’ όλα αυτά σέβομαι και κατανοώ γιατί κάποιοι άνθρωποι είμαι βέβαιη πως πόνεσαν πολύ και ξεπέρασαν πολλές φορές τα όρια τους κατά τη διάρκεια των προηγούμενων μηνών, αποφασίζω να μοιραστώ τις δικές μου σκέψεις οι οποίες δεν είναι απόλυτα θετικές και αισιόδοξες, ούτε όμως είναι πεσιμιστικές.

Είναι σκέψεις αποδοχής, σκέψεις που ήρθαν αιφνιδίως και κάπως απρόσμενα ή σκέψεις στις οποίες κατέληξα κατόπιν πολύωρης επεξεργασίας και ίσως αμφισβήτησης κι αμφιβολίας (των πάντων μα πάνω απ’ όλα του ίδιου μου του εαυτού και των προσωπικών μου – καλά ριζωμένων – πεποιθήσεων).

Άνθρωποι τρίτης κουλτούρας: Μια προσωπική ιστορία

Πριν κάποια χρόνια άκουσα για πρώτη φορά τη λέξη “third culture kid” όταν είχα παρευρεθεί σ’ ένα επαγγελματικό σεμινάριο, στη Χάγη της Ολλανδίας. Η Χάγη είναι η τρίτη μεγαλύτερη πόλη της Ολλανδίας και μεγάλο κομμάτι του πληθυσμού της αποτελούν μορφωμένοι, ακριβοπληρωμένοι μετανάστες (εδώ τους λέμε expats) οι οποίοι συχνά μετακομίζουν για λίγα ή περισσότερα χρόνια σ’ αυτή την πόλη με τα υπουργεία, τις πρεσβείες και τους ευρωπαϊκούς οργανισμούς. Οι περισσότεροι άνθρωποι που θα έρθουν να ζήσουν λίγο ή πολύ σ’ αυτή την πόλη, θα έρθουν ή με τον/την σύντροφο τους ή ακόμη και με τα παιδιά τους, εφόσον έχουν. Τα παιδιά αυτά θα μεγαλώσουν σε μια νέα πόλη, σε μια νέα χώρα, με ανθρώπους γύρω τους που δεν ξέρουν και σιγά-σιγά θα γνωρίσουν, μιλώντας τη γλώσσα ή τις γλώσσες των γονέων τους, αλλά μαθαίνοντας φράσεις και λέξεις από πολλές άλλες γλώσσες. Θα έρθουν με την κουλτούρα των γονέων τους και της ευρύτερης οικογένειας τους και θα αναμειχθούν με την υπάρχουσα κουλτούρα του μέρους στο οποίο μένουν. Και σιγά-σιγά θα αποκτήσουν χωρίς πάντα απόλυτα να το συνειδητοποιούν, μια νέα κουλτούρα. Μια “τρίτη κουλτούρα”.

Τα τελευταία χρόνια το θέμα των παιδιών τρίτης κουλτούρας έχει απασχολήσει παιδαγωγούς και επαγγελματίες κοινωνικών και ανθρωπιστικών επιστημών, όσο λίγα. Είναι τέτοια η επίδραση της τρίτης κουλτούρας στη διαμόρφωση τόσο νέων ανθρώπινων δεξιοτήτων (π.χ. υψηλή προσαρμοστικότητα), όσο και νέων κοινωνιών που απαρτίζονται σε μεγάλο βαθμό από ανθρώπους τρίτης κουλτούρας και τις υπό μια έννοια “ιδιαίτερες” ζωές τους, ώστε πλέον μοιάζει με επιτακτική ανάγκη το να μιλήσουμε περισσότερο για τους ανθρώπους που κάθε μέρα ζουν μ’ αυτήν. Και να τους καλέσουμε με τις πλούσιες ιστορίες τους να μας χαρίσουν μεγαλύτερη κατανόηση για τις εμπειρίες, τις επιλογές και τα συναισθήματα των ανθρώπων οι οποίοι θέλοντας και μη, αντιμετωπίζουν την διαρκή αλλαγή ως αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής τους κι ίσως εντέλει και της ύπαρξης τους.

Η επίδραση της τρίτης κουλτούρας είναι ένα σαρωτικό γεγονός, τόσο για τη ζωή ενός παιδιού, όσο και για τη ζωή ενός ενήλικα (κι ας πιστεύουν κάποιοι λανθασμένα πως οι ενήλικες μπορούν να διαχειριστούν πολύ καλύτερα τα αποτελέσματα τέτοιων επιδράσεων). Η στιγμή που συνειδητοποιείς πως φεύγεις από τον προστατευμένο οικογενειακό σου κύκλο, απομακρύνεσαι από το μέρος που αποκαλούσες από τη στιγμή που γεννήθηκες “σπίτι” και αποχωρίζεσαι όσα έμαθες και κάπως θεωρούσες στη μέχρι τώρα ζωή σου δεδομένα, θα είναι πάντα τραυματική. Και απελευθερωτική. Και αυτά τα δύο θα ισχύουν πάντα, σχεδόν ταυτόχρονα.

Μετά απ’ τη στιγμή (ή τις στιγμές) συνειδητοποίησης δεν είσαι ποτέ ξανά ο ίδιος άνθρωπος. Αλλάζεις, αλλά η αλλαγή πια δεν προκύπτει σ’ ένα περιβάλλον που αντιλαμβανόσουν πάντα ως ασφαλές και γνώριμο. Γίνεται σε άγνωστα, αχαρτογράφητα εδάφη που χρειάζεται χρόνο και υπομονή για να τα ανακαλύψεις. Κι αυτό είναι που κάνει την όλη εμπειρία τρομακτική και μαζί συναρπαστική!

Οι άνθρωποι που θα συναντήσεις στα νέα μέρη θα σε βοηθήσουν ή και θα σε δυσκολέψουν να καταλάβεις και ν’ αποδεχθείς. Θα έρθουν στιγμές που θα νιώσεις σαν στο σπίτι σου και στιγμές που θα νιώσεις ξένος (βέβαια στην αρχή αυτό ακριβώς είσαι και το ξέρεις κι εσύ και οι άλλοι). Όμως κι αυτό θ’ αλλάξει, γιατί εσύ θ’ αλλάξεις. Θα μάθεις, θα κατανοήσεις, θ’ αποδεχθείς και ίσως αγαπήσεις κάτι απ’ αυτό το άγνωστο που σιγά-σιγά γίνεται γνώριμο. Κι έτσι θ’ αποκτήσεις τη λεγόμενη “τρίτη κουλτούρα”. Θα κουβαλάς πάντα την κουλτούρα με την οποία ξεκίνησες τα πρώτα χρόνια της ζωής σου (και με την οποία θα έρχεσαι πάντα σ’ επαφή μέσω της οικογένειας σου), ενώ θα έρχεσαι καθημερινά σ’ επαφή με τη νέα, περίεργη – για εσένα – κουλτούρα του νέου τόπου στον οποίο ζεις μόνος ή με την νέα σου οικογένεια. Τελικά θα δεις μετά από καιρό πως δεν είσαι ο ίδιος άνθρωπος γιατί δε ζεις κι αναπνέεις με τους κανόνες και τους νόμους, τα ήθη και τα έθιμα, τις συνήθειες και τις ιδέες μιας μόνο κουλτούρας. Όλα στη ζωή σου πια είναι συνδεδεμένα με δύο κόσμους, δύο μέρη, δύο φυλές ανθρώπων και δύο κουλτούρες. Κι εσύ ανάμεσά τους, δεν ανήκεις πλέον σε καμία απ’ τις δύο. Είσαι λίγο-πολύ και οι δύο μαζί. Ταυτόχρονα. Κι αυτό είναι επίσης, τρομακτικό και συναρπαστικό! Έχεις μια τρίτη κουλτούρα που είναι μοναδική στο είδος της και είναι όλη δική σου. Τη φτιάχνεις κάθε μέρα, απλά ζώντας την κάπως διαφορετική ζωή σου.

Η δική μου εμπειρία ζωής

Στις 28 Αυγούστου 2012 προσγειώθηκα στο αεροδρόμιο του Ντίσελντορφ της Γερμανίας, χωρίς φυσικά να συνειδητοποιώ πως από εκείνη τη μέρα κι έπειτα η ζωή μου θα άλλαζε για πάντα, με τρόπο που δε θα μπορούσα ποτέ να είχα φανταστεί.

Παρέα με δυο άλλους Έλληνες – μια κοπέλα κι ένα παλικάρι – σέρναμε τις υπέρογκες βαλίτσες μας στο σταθμό των τρένων της πόλης με σκοπό να φτάσουμε στην πόλη Μάαστριχτ, της Ολλανδίας. Εκεί για τον επόμενο 1 χρόνο της ζωής μας ξέραμε και οι τρεις πως θα κάναμε ένα μεταπτυχιακό. Τα υπόλοιπα τα ανακαλύψαμε σιγά-σιγά στην πορεία.

Δε θα ξεχάσω ποτέ το πρώτο βράδυ σ’ εκείνο το νοικιασμένο, φοιτητικό δωμάτιο μου σ’ ένα προάστιο του Μάαστριχτ. Ξάπλωσα στο καινούριο μου κρεβάτι να κοιμηθώ και όσο περνούσαν τα λεπτά πάθαινα κρίση πανικού. Ταχυκαρδία, ζαλάδα, αίσθηση ότι έχω εγκλωβιστεί κι ότι θέλω να γυρίσω σπίτι μου. Ήμουν 24 χρονών και δεν είχα ζήσει ποτέ για παραπάνω από 2 εβδομάδες εκτός Ελλάδος. Πώς θα το έκανα τώρα για έναν ολόκληρο χρόνο; Σ’ ένα μέρος που δεν ήξερα κανέναν και άρα δεν είχα κανέναν; Εγώ τώρα έπρεπε να είμαι εδώ, να σπουδάζω και να ζω σαν να μη συμβαίνει τίποτα; Σαν να είναι όλα καλά; Μα αφού δεν είναι, μα αφού εγώ δεν μπορώ καν να μείνω και να κοιμηθώ σ’ αυτό το σπίτι! Πώς θα το κάνω όλο αυτό;

Ήταν 3 το πρωί στην Ολλανδία (άρα 4 το πρωί στην Ελλάδα) και πήρα τηλέφωνο τον σύντροφο μου τρέμοντας ολόκληρη. Φυσικά και τον ξύπνησα, φυσικά και δεν περίμενε αυτό το τηλεφώνημα ξημερώματα μ’ εμένα τρομοκρατημένη, σχεδόν να κλαίω και να του λέω πως εγώ δε μπορώ να ζήσω σ’ αυτή τη χώρα και πως μάλλον το μετάνιωσα και θα πρέπει να γυρίσω πίσω στην Ελλάδα!

Δε θα ξεχάσω ποτέ την παροιμιώδη ψυχραιμία του και την απάθεια με την οποία μ’ άκουγε. Τότε το πήρα ως έλλειψη κατανόησης – ή ακόμη κι ενδιαφέροντος – αλλά τώρα ξέρω πολύ καλά τι ήταν: Ψυχραιμία και προσπάθεια να μην με πανικοβάλλει περισσότερο. Ήθελε να με ηρεμήσει και ήθελε να πέσω να κοιμηθώ. “Κοιμήσου να ξεκουραστείς κι αύριο να βγεις να γνωρίσεις τη γειτονιά σου” τον θυμάμαι να μου λέει. Αυτό ήταν. Κλείσαμε το τηλέφωνο και εγώ με το ζόρι έπεισα τον εαυτό μου να κλείσει τα μάτια του και να κοιμηθεί. Την επόμενη μέρα βγήκα έξω, έκανα τις πρώτες βόλτες μου στην περιοχή που ζούσα μαζί με άλλους φοιτητές και αγόρασα και κάποια ωραία, φτηνά πραγματάκια για να διακοσμήσω το δωμάτιο – μου. Μέσα στα επόμενα 24ωρα είχα μάθει τη γειτονιά ΜΟΥ και ανακάλυπτα σιγά-σιγά τη νέα πόλη ΜΟΥ. Κι από τότε άρχισα σιγά-σιγά να καταλαβαίνω τι σημαίνει να μην έχεις μόνο μία γειτονιά, μόνο μία πόλη, μόνο ένα μέρος ν’ αγαπάς.

Από τότε έχουν περάσει περισσότερα από 8 χρόνια κι εγώ πλέον γράφω αυτό το άρθρο καθισμένη στο σαλόνι του σπιτιού ΜΟΥ απ’ το Ρότερνταμ της Ολλανδίας. Εδώ ζω μ’ εκείνον – πλέον ζει κι αυτός στην Ολλανδία – κι έχει γίνει άντρας μου. Πολλά έχουν γίνει όλα αυτά τα χρόνια και πολλές φορές χρειάστηκε να πω αυτή την ιστορία ξανά και ξανά, ειδικά σε φίλους και φίλες που τα τελευταία χρόνια έφυγαν από την Ελλάδα για να ζήσουν – για λίγο ή για πολύ – σε άλλη χώρα. Θυμάμαι πάντα να λέω αυτή την ιστορία των πρώτων μου ημερών στην Ολλανδία τονίζοντας τα εξής: “Δεν είναι απαραίτητο να το βιώσεις έτσι. Δεν είναι για όλους το ίδιο. Σε περίπτωση όμως που νιώσεις κάπως έτσι, να ξέρεις πως είναι εντάξει. Κι άλλοι το έζησαν, κι άλλοι στο μέλλον θα το ζήσουν κάπως έτσι. Η αρχή είναι δύσκολη, μετά αλλάζεις εσύ κι όλα πηγαίνουν καλύτερα”. Δε θα ξεχάσω ποτέ έναν φίλο μου που πριν μερικά χρόνια με πήρε τηλέφωνο μεσάνυχτα, απ’ το νοικιασμένο δωμάτιο του σε μια μικρή πόλη της Δανίας, για να μου πει πως δε θα μπορέσει να κοιμηθεί εκεί και πως θέλει να γυρίσει στην Ελλάδα. Ή τη φίλη μου που μετά από μήνες κλεισμένη σ’ ένα στούντιο στην Ελβετία και διαβάζοντας πυρετωδώς, συνειδητοποίησε πως για πολλά χρόνια θα ζει εκτός Ελλάδος και μάλλον θα πρέπει ν’ αρχίσει ν’ αποκτά φίλους κι ενδιαφέροντα στο μέρος που βρισκόταν, αν ήθελε να την παλέψει ψυχολογικά! Καμιά φορά, όσες προειδοποιήσεις και να δώσεις, όσες φορές κι αν αφηγηθείς το βίωμα σου, πρέπει απλά ν’ αφήσεις τους ανθρώπους να ζήσουν το δικό τους μοναδικό βίωμα, στο μέρος, στην ώρα, στη σωστή συνθήκη γι’ αυτούς. Για να το διαχειριστούν και κάπως να το ξεπεράσουν.

Λέω τη λέξη “κάπως” γιατί απόλυτα δεν ξεπερνιέται. Είτε λιγότερο, είτε περισσότερο η διερώτηση του εάν ανήκω εδώ ή πού ακριβώς ανήκω ή αν πρέπει να φύγω και να πάω/επιστρέψω κάπου, θα επανέρχεται ξανά και ξανά στις ζωές όλων μας. Ίσως επειδή δε φανταζόμασταν πως οι ζωές μας θα άλλαζαν τόσο πολύ, κι όμως συνέβη.

“Πού είναι το σπίτι σου;” με ρώτησε κάποτε ένας μαθητής μου όταν εργαζόμουν σ’ ένα διεθνές σχολείο στο οποίο φροντίζουμε παιδιά απ’ όλες τις χώρες και τις κουλτούρες του κόσμου. Πού είναι το σπίτι μου; Πολύ δύσκολη ερώτηση ν’ απαντήσω γιατί δεν υπάρχει μία μόνο απάντηση που θα μπορούσα να δώσω. Τι ορίζουμε σπίτι; Το σπίτι που μένω; Το σπίτι που γεννήθηκα και μεγάλωσα; Τη χώρα που γεννήθηκα; Την πόλη που μένω τους τελευταίους μήνες; Είναι τόσα πολλά τα “σπίτια” που μερικοί άνθρωποι έχουν, που είναι πολύ δύσκολο να ορίσουν ένα και μόνο ως το σπίτι τους!

“Σπίτι δεν είναι ο τόπος, αλλά ο άνθρωπος” λέει ο άντρας μου όλα αυτά τα χρόνια κι εξηγεί πως το σπίτι του είναι οποιοδήποτε μέρος ζούμε μαζί. Αν το καλοσκεφτώ έχει δίκιο. Η μόνη μας σταθερά εδώ και 8 χρόνια είναι η σχέση μας. Όλα τ’ άλλα έχουν αλλάξει, έχουν μεταβληθεί πολλάκις και το μόνο στο οποίο στηριζόμαστε για να νιώθουμε “σπίτι” είναι η σχέση μας. Και ίσως σιγά-σιγά επειδή νιώθουμε ασφάλεια στο “σπίτι” μας, ανοιγόμαστε πιο εύκολα κι αγαπάμε και νιώθουμε κι άλλα πρόσωπα και καταστάσεις γύρω μας οικεία. Και μετά, μέσα απ’ τα δικά μας τα μάτια, τα αγαπούν κι άλλοι, κι ας μην τα έχουν δει ποτέ!

Εδώ και μερικά χρόνια με ρωτάνε όταν ταξιδεύω στο εξωτερικό (εννοώ όταν δεν βρίσκομαι ούτε στην Ολλανδία και ούτε στην Ελλάδα) από πού έρχομαι; Βέβαια το κάπως παραπλανητικό στα αγγλικά “Where are you from?” μάλλον εννοεί να δηλώσω την χώρα προέλευσης/καταγωγής, αλλά αναρωτιέμαι: Αν τελικά καταλήξεις να ζεις δεκαετίες μακριά απ’ αυτήν, τελικά έχει σημασία που γεννήθηκες; Πού είναι η ζωή σου; Πού ανθίζεις κι αγαπάς κι ονειρεύεσαι εσύ; Σε ποια χώρα νιώθεις ο εαυτός σου; Είδατε; Κι άλλες ερωτήσεις!

Η απάντηση που δίνω λοιπόν εδώ και χρόνια είναι πως είμαι από δύο χώρες. Απ’ την Ελλάδα κι απ’ την Ολλανδία. Κι αν δεν κατανοούν ακριβώς τι εννοώ, τότε εξηγώ καλύτερα. Τ’ ότι έχω ξεκινήσει πλέον τις διαδικασίες για να αποκτήσω δεύτερο διαβατήριο – το ολλανδικό – μου δείχνει πως είμαι πλέον αρκετά συμφιλιωμένη με την ιδέα πως ένα κομμάτι του ενήλικου εαυτού μου ανήκει πλέον στην Ολλανδία. Δεν υπάρχει λόγος να το αρνούμαι ή να με παραξενεύει. Αντίθετα, το αποδέχομαι και ζω μαζί του και μου αρέσει. Ποτέ δε φανταζόμουν πως θ’ άρχιζα να δένομαι και ν’ αγαπάω αυτή τη μικρή, κρύα χώρα του βορρά, αλλά να που τελικά κι αυτό συμβαίνει! Το άφησα να συμβεί κι εντέλει καλά έκανα. Δε το μετανιώνω και δε θα το άλλαζα.

Οι φίλοι μου με πειράζουν. “Σε λίγους μήνες θα είσαι Ολλανδέζα” μου λένε κοροϊδευτικά, κι ενώ χαμογελάω, σκέφτομαι: “Μα με έναν τρόπο ήδη δεν είμαι;”. Όλο και περισσότερο μιλάω ολλανδικά στην καθημερινότητα μου, αφιερώνω χρόνο να μαθαίνω τα νέα απ’ την ολλανδική τηλεόραση, προσπαθούμε με τον άντρα μου να μάθουμε πληροφορίες για την ιστορία και να βιώνουμε όσο καλύτερα μπορούμε τα έθιμα των Ολλανδών και να τρώμε τα φοβερά γλυκά τους και τα τρομερά τυριά τους και να γιορτάζουμε τη “Μέρα του Βασιλιά” κι ας μη φοράμε πάντα πορτοκαλί(!) και να κάνουμε εξυπηρετήσεις στους Ολλανδούς γείτονες μας, φυλώντας και παραδίδοντας τους δέματα απ’ το ταχυδρομείο και χαρίζοντας τους χριστουγεννιάτικες καρτούλες κάθε Δεκέμβριο. Δηλαδή, συγνώμη πόσο πιο Ολλανδοί να προσπαθήσουμε να γίνουμε; (Η ερώτηση εμπεριέχει τη δέουσα ποσότητα σαρκασμού!).

Εδώ και 8 χρόνια, κανονίζω εκδρομές στις ολλανδικές αργίες, αλλά μου λείπουν οι ελληνικές (Αχ αυτή η Καθαρά Δευτέρα και η Πρωτομαγιά!), γιορτάζω σχεδόν κάθε χρόνο δύο φορές το Πάσχα (μία Κυριακή το Καθολικό και μία το Ορθόδοξο), προσπαθώ να πηγαίνω στα πάρτυ για τα γενέθλια των Ολλανδών φίλων μου και να θυμάμαι να παίρνω τηλέφωνο στις ονομαστικές εορτές των Ελλήνων φίλων μου, κι ενώ τρώω με βουλιμία τις ολλανδικές πάστες tompouce, εντούτοις πολλά βράδια βλέπω ακόμη στον ύπνο μου πως καταβροχθίζω μία ION αμυγδάλου. Κι εδώ και χρόνια έχω πλέον δύο αγαπημένες πόλεις να επισκέπτομαι με νοσταλγία: Τη Θεσσαλονίκη που γεννήθηκα και μεγάλωσα και το Μάαστριχτ που έζησα τον ένα και μοναδικό μου χρόνο πραγματικής φοιτητικής ζωής. Είναι πλέον “το χωριό μου” όπως λέει ο άντρας μου κοροϊδευτικά. Αυτή είναι η ζωή μου εδώ και 8 χρόνια. Όχι κάπου στη μέση. Θα έλεγα καλύτερα, όλα μαζί, όμορφα μπερδεμένα και ενίοτε αλληλοσυνδεδεμένα.

Αν θα άλλαζα κάτι αν γυρνούσα τον χρόνο πίσω; Όχι, την “τρίτη κουλτούρα” που αποκτώ καθημερινά στη ζωή μου, δε θα την άλλαζα με τίποτα. Δε λέω πως θα ήταν χειρότερη ή καλύτερη η ζωή μου εάν στα 24 μου δεν έφευγα από την Ελλάδα, αλλά θα ήταν σίγουρα διαφορετική. Ξέρω πως σκεπτόμενη ένα τέτοιο υποθετικό σενάριο φοβάμαι ένα και μόνο πράγμα: Την πιθανότητα ύπαρξης ενός άλλου, διαφορετικού εαυτού μου, πιο μονόπλευρου και μονοδιάστατου. Και λέω φοβάμαι γιατί πλέον εκ του αποτελέσματος ξέρω ότι δε θα το ‘θελα. Δε θα ήθελα να μην είχα φύγει, δε θα ήθελα να μην είχα γνωρίσει όσα είδα κι έμαθα και κατάλαβα. Αυτά τα 8 χρόνια μακριά απ’ την Ελλάδα άλλαξα με τρόπο που δεν ήλπιζα και δεν ονειρευόμουν γιατί η ζωή συχνά ξεπερνά τη φαντασία. Ειλικρινά, τον πιο πολύπλευρο και χαλαρό και ευπροσάρμοστο και “ολλανδικό” εαυτό μου δε θα τον άλλαζα, όσο κι αν πονάνε όσα έχω αφήσει πίσω. Ναι, υπήρξαν – κι ακόμα υπάρχουν – πολλές δύσκολες στιγμές και μέρες που νιώθω πως είμαι σε αδιέξοδο σε διαφόρους τομείς της ζωής μου, αλλά πάντα κάθε κατάσταση σιγά-σιγά ξεκαθαρίζει και βελτιώνεται. Αρκεί να είμαστε ανοιχτοί και να δείχνουμε λίγο εμπιστοσύνη στη ζωή και σ’ όσα μας φέρνει. Κι από κοντά κι εμείς να ισιώνουμε το τιμόνι όταν χρειάζεται!

Εντέλει, πάντα εκεί καταλήγω: Είμαστε θαλασσοπόροι, ταξιδευτές. Οι άνθρωποι πάντα ήθελαν να φεύγουν απ’ τη στεριά για να ανακαλύπτουν νέα μέρη. Ναι, η θάλασσα συχνά δεν αστειεύεται αλλά και τι θα γινόμασταν χωρίς αυτήν και τα κύματα της να μας οδηγούν σε άγνωστες χώρες; Παρά τις δυσκολίες και τις αδιαμφισβήτητες προκλήσεις, τους κινδύνους και τη συνεχή ταλαιπωρία, κανένας άνθρωπος δε μετανιώνει που φεύγει για να γνωρίσει κάτι καινούριο. Δε μπορώ να πιστέψω κάτι διαφορετικό. Και δε λέω πως είναι εύκολο. Ποτέ δεν είναι. Χρειάζεται ίσως το θάρρος όλου του κόσμου για να το κάνεις αλλά αν εμπιστεύεσαι την ανάγκη σου να ζήσεις, να εξερευνήσεις, να μάθεις και να καταλάβεις, τότε αποδέχεσαι τη ζωή σου όπως έρχεται και τελικά καταφέρνεις να βρίσκεις λίγη (ή περισσότερη) χαρά παντού. Γιατί τελικά ακόμη και η ιδέα του “σπιτιού” είναι απλά μια ιδέα. Και οι ιδέες έχουν το καλό ότι αλλάζουν!

*Όλα τα παραπάνω είναι αφιερωμένα σε όσους και όσες αναγνώρισαν, περισσότερο ή λιγότερο, τον εαυτό τους και τη ζωή τους, σε όσα διάβασαν. Στους ταξιδευτές της ζωής.